توکم پاله تربګني او د وردګ اولس راتلونکی ؟

 توکم پاله تربګني او د وردګ اولس راتلونکی  ؟

لیکنه : محمدشفیق صادق

 په دې کې شک نشته چي د هیواد سیاسې حالات یوه مجهول لوري ته روان دي ، هیڅوک نه پوهیږي چي راتلونکی کال ، یا څو کاله وروسته به زموږ د هیواد برخلیک څه ډول وي ، دا پداسې حال کې چې هیواد کې د جګړو ، سیالیو او تربګنیو پردې اوړې را اوړې ،کیدای شي حالات ښه شي او هیواد د یوه ښه برخلیک سره مخ شي ، او کیدای شي نور هم د خرابی په لور روان شي ،

تر کومه چي د چارواکو سیاسي دریځونه او په سیاست کې بی زړه توب ، د پردې تر شا د ګاونډیو لاسونه ، د بهرنیانو مداخلو ته چي سړی ګوری نو یوازې  هوښیار او ځیرک مشران به  وکولای شي خپل اولسونه او قومونه له  ناورینونو او لانجو ژوندې او سالم را وباسی ، که خدای مه کړه ددې اولسونو واک احساساتی ، او توکم پاله او ځان غوښتونکو مشرانو ته په لاس ورشي نو  د اولس او قوم راتلونی به هم د پخوا په شان له ناورینونو سره مخ وي .

زه دا نه وایم چې موږ( وردګ اولس)  دې د هیواد هرې پیښې ته لاس تر زني او په ننداره کښینو او وګورو چي حالات په کوم لوری روانیږي ، موږ باید د هیواد په سیاست او رغونه کې فعاله ونډه واخلو ، خپل حق له نورو مخکې تر لاسه او وغواړو ، خو په دي برخه کې باید د چارواکو  او پردي پالو سیاست مدارانو له دسیسو او د توکم پالنې له هغو بازیو هم ځان څنګ ته کړو چي غواړي د قومونو او اولسونو په جنګولو د خپل ځان دبقا لپاره لاری لټوی .

موږ په تیر تاریخ کې دری ځله همداسې د واکمنو په لومو کې لوبیدلی یو  چي پرته له زیانه مو هیڅ لاسته راوړنه نه درلوده چي په لنډو کي به یی یادونه وکړم :

۱- تقریبا یوه پیړئ وړاندې د امان الله خان د واکمنی په خلاف د پکتیا قومونو چې زیاتره د احمدزیو قوم ؤ راپاڅیدل ، هغوی له امان الله خان څخه خپلې مشروع غوښتنې درلودې خو امان الله خان ددې په ځای چې د هغوی غوښتنو ته غوږ ونیسې د هغوی په ټکولو یې پیل وکړ ، د هغوی کلی یې په انګریزی او جرمنی

الوتکو بمبارد کړل ، بیا یی د هغوی د مقابلې لپاره نور قومونه په وسلو سنبال کړل چی یو پکښې د وردګو قوم ؤ ، د وردګو جنګیالی د التومور په دښته او تیره کې د پکتیاوالو سره په جګړه کې ښکیل شول ، د هغه وخت مشرانو چي په څه  دلیل دا کار کړی وي ، زه نه پرې پوهیږم ، خو د پکتیا له قومونو سره جګړه په هیڅ صورت زموږ په ګټه نه وه ، او تر ډیره وخته پوري د یوه ناسور زخم په څیر د وردګو او پکتیا د خلکو تر منځ پاته شوه .

۲- دوهم ځل بیا د امان الله خان د حکومت څخه د دفاع په موخه د  وردګو قوم د حبیب الله سقاو د حکومت په خلاف را پاڅید ، سره ددی چي په دې برخه کې هم پرته له قومي مسئلې بل هیڅ تر منځ نه ؤ ،  د وردګو قوم دا ځل هم د سقاو په مقابل کې پوره مقاومت وکړ ، خو امان الله خان دوی په ډاګ پریښودل او خپله کندهار ته وتښتید چي په نتیجه کې د سقاو لښکرو د وردګو د سیدآباد او خصوصا تنګې درې ټول کلي وسوځول ، مالونه یې چور کړل او هر څه یې ورڅخه یوړل ..موږ په دي جګړه کې له یوه لوری لوی تاوان له بل لوری د یوه قوم دښمنې په غاړه واخیسته ..

۳- دریم ځل چې کله نادرخان د سقاو د حکومت په مقابل کې لښکري را ټولې کړي نو وردګو هم پکښې ښه غوښنه ونډه درلوده ، خو نادرخان وردګو ته څه ورکړل ؟ هیڅ هم نه

۴- څلورم ځل بیا د شمالی خلکو د نادرخان د هغو وعده خلافیو په وړاندي بغاوت وکړ چې د سقاو د حکومت د را پرځولو په مهال یې ورسره کړې وي ، خو نادرخان ددې په ځای چې د هغوی روا او مشروع غوښتنو ته ځواب ووایی پښتانه قومونه یې پرې را ایله کړل ، قومونو په شمالي کې هغه څه وکړل چي د ویلو نه دي ...په دې حشر کې هم وردګو ونډه درلوده ...خو وردګو څه لاس ته راوړل ؟ د نادرخان د حکومت تينګول او د شمالي د تاجکو قومونو تل پاته دښمنی .

 د نادخان او امان الله خان د دورو قومي جنګونو زخمونه لا تر اوسه هم روغ ندی ، احمد شاه مسعود به چي کله د طالبانو په خلاف خپل قومیان د  جګړې لپاره تشویقول نو د همغو ناورینونو یادونه به یی ورته کوله او هغوی ته به یی ویل ( خوارزاده های تان آمده همراه شما جنګ میکند ) او دا د ناسور ټپ لا تر اوسه هم ندی روغ شوی ..اوس یۍ  د اشرف غنی او عبد الله عبد الله په سیالی کې په سیاسي بڼه لیدلای شو

۵- پنځم ځل بیا خلقیانو غوښتل چي د امان الله خان او نادرخان تجربی په وردګو تکرار کړي ، دا ځل دوی غوښتل چي وردګ چي لا تر دې دمه د حکومت تر ولکې لاندې ؤ د هزاره جات په وړاندې چې د خلقیانو د حکومت په مقابل کې یې  بغاوت کړي ؤ و جنګوي  ، د وردګو اولس ته یی (۱۲۰۰۰) میله توپکونه وویشل او جګړې ته یی چمتو کړل ، دا ځل هم هزاره ګانو د خپل ځان د ساتلو  په موخه د وردګو د اولس د تباه کولو پلان تر غور لاندي نیولی ؤ خو الحمد لله چي د وردګو بیدارو او کارپوهو مشرانو د حکومت دا پلان شنډ او ټوپک کې د حکومت په خلاف وکارول چي په دې سره د هزاره ګانو او وردګو دایمې دښمنی په سوله او دوستی بدله شوه
اوس هم ځینې مشران او ډلي غواړي همغه پخوانی ډرامی بیا د ځینو احاساستي ځوانانو په لاس تجربه او تکرار کړي خو موږ ته په کار ده چي له دې تاریخي اشتباګانو پند واخلو ، نور د چا د پاچاکولو او یا مشر کولو لپاره خپل قوم او اولس د تاریخي دښمنیو ډګر ته ورټیل نه وهو

زه د وردګ ځواک د فس بک پاڼې په هغه  پخواني  پروفایل ډیر خوابدی شوم  چي د بریښنا د ستونزی په هکله یی د هزاره ګانو په وړاندي د عکس العمل په توګه جوړ کړی  ؤ ،  زموږ مشران او ځوانان باید چې له قومي جګړو او ډغرو د نورو په ګټه ځان ژوبل نه کړی او نه هم د خلکو عکس العملونه را وپاروی .

زه په زغرده ویلای شم کوم خلک چي د پښتون او پښتون ولی په نوم  ځانونه ارګ او یا وزارت ته رسول غواړی هغوی دې دا ډغري د قومونو په جنګولو نه بلکه د ارګ د ننه د خپلو حقونو په غوښتنه پیل کړی ، د پښتون حق په بازار او کوڅه کي  تر پښو لاندې شوی  ندی ، بلکه دا حق د ارګ د ننه د پښتنو مشرانو د معاملو په نتیجه کې تر پښو لاندي دی نو هڅه دي نه کوي چي نور قومونه د ځان قربانی کړي ... د تور خم دروازی او جګړي ښه په ډاګه کړه چې د پښتون په سر چیرته معامله روانه ده  ...   دا به په راتلونکی کې ثابته شي چي  د ا توکم پاله تحرکات د چا په ګټه او د څه لپاره دی ؟ نو زموږ وردګ ځوانان باید دداسي سیاسي څیرو په احساساتی ویناوو ونه غولیږي بلکه له تیر  څخه عبرت واخلی  ځان او خپل اولسونه د هیڅ په بدل کې  په نورو ونه پلورو او زموږ هر یو ځوان او مشر باید د یوه غره په شان وقار ، عزت او صبر ولری ...