ای افغانانو د کوزي پښتونخوا له پښتنو سره مو څه وکړل ؟ او بیا هم تمه لرو؟

 ای افغانانو د کوزي پښتونخوا له پښتنو سره مو څه وکړل ؟ او بیا هم تمه لرو؟   لیکنه : محمد شفیق صادق

 کوزه پښتونخوا د افغانستان  د لوی وجود یوه نه بیلیدونکې برخه وه ، زموږ دین ، زموږ فرهنګ  ، زموږ وینه ، زموږ ژبه او زموږ وطن سره شریک ؤ ، هلته تل د افغان په نوم د خوشهال خان سندرې ویل کیدي ، او د  برود لښکرو په لومړیو قطارونو  کې به د خیبر او بولان ځوانانو خپل ځانونه قرباني کول د احمد خان ، تیمورشاه او شاه زمان د لښکرو دوه په دی برخه به همدي خوانانو جوړوله  ، خو د زمانې او تاریخ نادودو ، او زموږ د مشرانو بی پرواییو دا یو تن او یو وجود  داسي دوه ټوټې کړ ، چې اوس یې پیوند کول د تاریخ یوه معجزه ده ، خو آیا دوی له  موږ سره جفا کړې او که موږ  له دوی سره ؟

دا د  یوه ویرجن  تاریخ د پښتنو په وینو لیکل شوي  یو اوږد داستان دی چي  ځان خبرونه تري د هر افغان دنده ده چې دلته یې تفصیل له توانه لوړ دی خو په لنډو کې به ترخو تاریخي جفاؤؤ ته ایشاره وکړم ..

کله چې شاه شجاع د هیواد د تخت خوبونه ولیدل ، نو هغه لومړی څوک ؤ چې د کوزو  پښتنو په غاړه یې د رنجیت سنګ په ګټه چاړه ورتیره کړه ، او  کوز پشتانه یې د خپل واک غوښتني  له شهوته په داسي حال کې قربانې کړل چې پښتانه د سکانو د لښکر د تورو او نیزو تر ګوزارونو لاندی ؤ او د آزادی لپاره یې خپل سرونه قرباني کول .

دوهم ځل چې کله د انګریزانو له ماتې وروسته امیر دوست محمد خان واک ته ورسید ، او لښکر یې د کوزي پښتونخوا د راټلولو لپاره واستاوه ،  کوزو پشتنو  د دوست محمد خان دا لښکر د خوشهالي په بدرګه  تر ملتان ورساوه ، خو کله چې د انګریزانو د غوښتنې خبره  مطرح شوه ، همدا پشتانه یې په ډاګ  انګریزانو ته پریښودل او دوست محمد خان په ځغاسته کابل ته راورسید ..

کله چې عبدالرحمن خان دیورند امضاء کړ ، د کوزي پښتونخوا ، وزیر ، مسید او نور قومونه په زړا او زاریو کابل ته راغلل ، چې د خدای لپاره موږ ولی انګریزانو ته سپارې ، او په کابل کې  عبدالرحمن خان پرته له دې چې د هغوی سره ووینې دروازي یې پسې بندې او په دی تور چې تاسو تل له انګریزانو سره جګړې کوي او ماته ستونزي جوړوي ، په ډیره بی عزتي وشړل ..

کله چې امان الله خان د استقلال جګړه پیل کړه ، همدا د کوزې پښتونخوا اولسونه ؤ چې په وزیرستان او کورمه کې یې د انګریزانو چوڼې یو په بل پسې ونیوي او افغاني لښکر ته یې د ورکوزیدو  لاره هواره کړه ، دوی په دي تمه چې افغانی واکمن به مو د انګریز له غلامی خلاص کړي ،هری قربانۍ ته تیار شول ، خو موږ څه ورسره وکړل ؟ کله چې د جګړې خبره سړه او متارکه اعلان شوه ، امان الله خان پرته له دي چې د هغوی سرنوشت معلوم کړي همداسی یې انګریزانو ته پریښدول او د استقلال لپاره د مذاکراتو  په خبرو کې یې د دوی خبره   را یاده  هم  نه کړه  ، د کوزي پشتونخوا پښتنو اماني لوري ته خواستونه کول چې  زموږ برخلیک معلوم کړی خو هغه د تقدیر په ځای ،  انګریزانو ته وسپارل ..

 د پښتونخوا مسلمان اولس  د استعمار په ټوله یوه پیړې کې  د دیني علماؤ او قومې مشرانو په لارښوونه د انګریزي استعمار سره په جګړه او ډغرو بوخت ؤ. او انګریزانو  هم له ۱۸۵۰ میلادي کال څخه تر ۱۹۴۵ کال پوري په کوزه پښتونخوا (۱۰۰) لویی حملي وکړي ، اودا اولس یی  د آزادئ او افغاني لوری سره د مرستي او تماس په تور داسي وځپه  چې  له هر یرغل وروسته به تر ډیره  بیا پکښې د راپورته کیدو توان نه ؤ

..انګریزانو به دا پښتانه د آزادي په تور د غلامی په ځنځیرونو تړل خو د برو پشتنو واکمنو به  د ښخو په ګنجونو کې د عیش او عشرت شرابونه په سر اړول ..

د پاکستان له جوړیدو مخکې او وروسته پښتانه مشران په بره پشتونخوا کې کور په کور د مرستې په تمه  ګرځیدل  ، خو یوازي له سردار محمد داؤد خان پرته  چې ( هغه هم په  شاهي دربار کې په لیوني مشهور ؤ  او د همدي خواخوږي له امله په شاهي دربار کې له حکومت کولو منع شو)د هغوی خبره ته یې غوږ نیوه  ، نورو پری یوازی  د پشتونستان په نوم د سندرو بیتونه جوړل .

افغاني کمونستي  واکمنو ددې په ځای چې د پښتنو د حقونو او آزادي  مسئله ورسره مطرح وي ، د کمونزم د پراختیا په تمه یې د کمونستی مفکوري د خپلولو په  شرط  پښتانه مشران په تمه کول چې  نه یوازي پشتنو ته  یې کومه ګټه ونه کړه ، بلکه  دپشتنو د حقونوهمدا کمونست مشره  غوښتونکې یې نور هم په ملت کې سپک او بي اهمیته کړل ...

نو اوس څوک ملامت دي؟ موږ ، زموږ مشران ، او که ملایان ؟

نو ایا  اوس بیا  موږ ددې توان لرو د هغوی د حقونو څخه په عملي ډول ملاتړ وکړو ؟

او که یو ځل بیا به دوی د پخوا په شان دا ځل  د پنجاب لښکرو ته لکه چې پریښې مو دي ، پریږدو تر څو پري هغه څه وکړي چي ددوی اسلافو کړي ؤ ...