ښوونګي ته زما دريمه ډالي

  د ښوونکی ذهنی او عقلی صفتونه

  

 ۱:لوړ علم او پراخه معلومات

ښوونکی ته په کار دی چې په خپل مضمون کی ښه معلومات او پراخه پوهه ولري ، د خپل مضمون په هکله دایمې مطالعه ولري ، د نویو معلوماتو د راټولولپاره تل هڅې او هاند کوي ، تل د اسلامی فرهنګ ، روانشناسۍ او طرق تدریس د کتابونو مطالعه ولري.د خپل علم د پراخولو په لړ کې تل د نویو علومو په زده کړه کې هڅې ولري ، دنوموړی د مضمون په هکله تل لیکنې مطالعه کړي ، په دې هلکه لاندی پاملرنې د توجه وړ دی

الف- کوم زده کوونکي چې د ښوونکي مضمون ته توجه راګرځوي او د اهمیت په سترګه ورته ګوري ، نو باید چې ښوونکی هغه تشویق کړي، هغه ته دعلم بندې دروازې پرانیسي ، د هغه سره د مضمون په  فروعاتو او څانګو کې د زده کړې په موخه مرسته وکړي ، د علم ناڅرګند مسایل ورته څرګند کړي د اختلاف ټکې او دلایل یې وروښیی ، هغه ته د امیدونو روښانه لاره وښیې .

۲- لوړ او پراخه علم د د زده کوونکو د استعدادونو په هڅونه ، مضمون ته د زده کوونکوپه جلب او توجه کې ډیر رول لوبوي، هغه زده کوونکي چې د خپل استاذ سره مینه پیدا کړي دده مضمون ته مخ راګرځوي ، خو مینه پدې پیدا کیږي چي استاذ زده کوونکو ته نوی معلومات راټول او بیا یې دوی ته په مینه او رغبت سره تقدیم کړي، د هغوی د علمې معیار په اوچتولو کې مرسته وکړي ، خو که چیرې ښوونکې یواځې د کتاب په مخ اکتفاء وکړي، او تکراري موضوعات ورته وړاندې کوي، د ښوونکي تدریس د زده کوونکو د توجه وړ نه ګرځې د تدریس په جریان کې زده کوونکی ستومانی ا و خستګي احساس کوي، یواځې د مضمون په حفظ اکتفا کوي .

 ۳-هغه ښوونکی چی په خپل مضمون کې مهارت او پوهه لري، په مضمون پورې تړلو موضوعاتو په هکله پراخ معلومات لري ، د هغه ښوونکي په ټولنه او ښوونځۍ کې ډیر درناوی کیږي ، هغه د ښه شهرت څښتن وي ، خو دا هغه مهال امکان لري چې ښوونکې د خپلې دندې سره مینه ولري ، د هغه په اهمیت ایمان او باور ولري،   خپل مضمون په اړوند زیار وباسي ، د مضمون په هکله هره لیکنه او کتاب مطالعه کړي، خو کوم چې د خپل مضمون سره مینه او علاقه نه لري ، هغه په خپل مضمون کې ناکام او زده کوونکي ورته د شک په سترګه ګوری ، هغه ورته خاین اومنافق ښکاري ،نو ښوونکي ته په کار دی چې داسې مضامین د تدریس لپاره غوره کړي چې په تدریس کې لاس بری او مهارت پکښې ترلاسه کولای شي ، نومړي ته په کار دي چې لوړي زده کړي پکښی وکړي ، ، دا غوره والی باید په ایماني مینه ولاړ وي ،او په عملی کولو یې ځان ته د الله تعالی څخه د اجر تمه ولري . 

 نو ددې لپاره چې ښوونکی په پاسنیو صفاتو ښکلی وي، ده ته ښایې چې  لاندی ټکو ته ژوره پاملرنه وکړي :

۱: ښوونکې باید خپل وخت بې ځایه ضایع نه کړي، یواځۍ د ضرورت په اندازه د خوراک ، څښاک او خوب د کورنۍ او  میلمنو د حقوقود اداء لپاره او یاهم د نفقې د پیداکولو او ناروغی د حالاتو وخت ضایع کولای شي ، ځکه د مومن وخت د نوموړي د ژوند شیبې دي .

۲ : د علم او زده کړي لپاره ښوونکی باید خاکسري او تواضع غوره کړي، د علم او تحصیل په حالولو کې حریص و اوسي ، ځکه پوهه او حکمت د مومن ورک شوی مال دی ، هر ځای یې چې ومومي ، دلاسته راوړلوهځه به یې کوي .

۳ -  ددې لپاره چې ښوونکی ښوونکی فعال او هڅوونکی وي  ، د نړی له  حالاتو به ځان خبروي، نو داچې ښوونکې پرله پسې زده کړه وکړای شي ، لازمه ده چې لاندی مسایلو ته متوجه واوسي :

الف– پرله پسې مطالعه د یوې منظمې نقشې او پلان له مخې تر سره کیدای شي، ، کیدای شي دا هدف د مجلو ، اخبارونو او کتابونو له لاری تر لاسه کړي .

ب- ښوونکې ته په کار دي چې په فرهنګي او ثقافتي سمینارنو کې د خپلو وړتیاوو او  استعدادونو د ودې او پیاوړتیا په موخه ګډون وکړي .

ج- د فرهنګي ، ثقافتي او علمي ټولنو او موسساتو سره همکاري ولري ، د هغوی په پرګرامونو کې ګدون او فعاله ونډه واخلي، ترڅو د نړیوال سیاست، علمي پرمختګونو او ټولنیزو چارو په اړوند معلومات تر لاسه کړي .

د- د علمي و فرهنګي ، او کلتوري مرکزونو څخه لیدنه وکړي ، اود پوهې مراکز له نیژدې ووینې .

ه- په علمې او تخصصې برخو کې پلتنه او مطالعه وکړي .

 ۶- د روزنې په برخه کې د پوهانو او مسلکې کسانو د لیکنو او بحثونو دقیقه مطالعه وکړي .

 ز- د تدریس څخه پرته د ښوونځئ په فرهنګي او ثقافتي پرګرامونو کې فعال ګډون او ونډه ولري .

 ح- د خپل مضمون د مسلکې علماو او پوهانو سره له نیژدې اړیکې ولري ، د هغوی سره په مسایلو کې بحث او مناقشه وکړي

 ۲- سیاسي بصیرت ( ویښتیا )

د ښوونکې د ذهني او عقلي صفاتو په لړ کې دوهم صفت سیاسي بصیرت دی ، دا په دې معنې چې ښوونکی به د هر هغه څه په هکله درک او پوهه لري کوم چې د نوموړې لپاره یې درک کول حتمی دي ، هغه به د خپل دین په هکله پوره معلومات لري، د خپلې مقدسې دندې په اهدافو به پوه وي ، ، د خپل عصر ستونزې ، نوښتونه او تحولات به درک کولای شي ، د خپلې ټولنې له غوښتنو به خبر وي، ټولنې ته د متوجه خطرونو او تهدیدونو څخه به خبرتیا لري ، د ټولنې څخه ددفاع په موخه به د ښوونې اهمیت په نظر کې نیسي . د خپل تاریخ ، کلتور، او عرف څخه به معلومات لري، د وطن دښمنان او د هغوی دسیسي به درک کولای شي ، او ددوی د نقشو په هکله به د ښوونې اهمیت له نظره نه غورځوي .، ښوونکې به د هیواد دننه او بهر ، تر دې چې په ټوله نړۍکې . د سیاسي پیښو ، نوښتونو و او مسایلو په اړوند پوره معلومات لري، او هغه په لکه ورځنی ژوند داسې تعقیبوي، د خپل هیواد او خپل دین د تاریخ ، او تمدن څخه به پوره آګاهي لري ، لکه چې ابن حبان په یوه حدیث کې له رسول اکرم (ص) څخه په یوه روایت کې فرمایې  :  په عاقل سړې لازمه ده  چې عقل یې مغلوب نه وي، لازمه ده چې د خپلې زمانې په هکله پوره ویښتیا ولري، خپل کارونه ښه سنبال کړي، او د خپلې ژبې ښه ساتنه وکړي .

سیاسي بصیرت ښوونکي ته له دې امله هم لازم او ضروري دی تر څو خپل زده کوونکي د ټولنې د فرهنګي، سیاسي او ټولنیزو  خوځښتونو او د هغوی د کړنو څخه باخبره وساتي،  ، نو له دې امله لازمه ده ترڅو ښوونکې لاندې ټکو ته متوجه واوسي :

۱- داچې په پاسیو مسایلو کې پوره معلومات ولري ، نو ده ته ښایې ترڅو پراخه مطالعه او پلټنه ولري،

۲-د ډله ایزو وسایلو ، لکه رادیو ، تلویزیون، اخبار او مجلو له لارې ورځنې مسایل تعقیب کړي او د پیښو څخه ځان باخبره وساتي .

۳- د پیښو څخه د ښې خبرتیا په موخه د پوهانو ، د نظر د خاوندانو ، محاضرو، بحثونو او څرګندونو ته غوږ ونیسي او له هغوی پوښتنه ولري  .

دا هغه لاری چارې دي چې ښوونکی پرې کولای شي خپل سیاسی بصیرت پیاوړی کړي .

۳- اسلامی تفکر او ایدیولوژي درلودل

د ښوونکې د ذهنی او عقلی صفاتو په لړ کې دریم صفت اسلامی ایدیولوژی درلودل دي .،  اسلامي ایدیولوژي درلودل په  لاندې مواردو کې لازمي او لاسته راوړل یې ممکن دي   :

۱- د ښوونکي عقل  به له خرافاتو ، وهمونو ، او نورو بې مورده خبرو څخه چې د نوموړي  او د ریښتینو حقایقو تر منځ پرده واقع کیږي   پاک او سوتره وي.

۲- . د نوموړي عقل به له سحر، جادو، غیب ویلو ، څخه پاک او خالي  وي ، او دا کار به یو منکر ګڼي چې له منځه وړل یې لازم دي .

۳-د فاسدو رواجونو ، بې بنسټه داستانونو، او ړانده تقلید څخه به یې ذهن خالي وي کوم چې د نوموړي او صحیح ادراک تر منځ پرده واقع کیږي .

۴- د هغه ړانده تقلید پیرو به نه وي کوم چې  ظالم او مغروره خلک یې له خلکو غواړي تر څو یې په هرحال کې خلک خبره ومني او نه د هغو فاسدو خلکو چې غواړي په خپلو کارونو خلک د فساد ولور ته راکش کړي .

۵- د ښوونکې ذهن به له دلیل او شواهدو پرته له بد ګمانی او سوء ظن څخه پاک وی .

۶-د نفسانی غوښتنو تر تآثیر لاندې به نه راځې ، تل به د عدل او انصاف ملاتړ وي .

۷- په بې ګټې او بې مورده مسایلو به ځان نه مشغولوي، له هغو بحثونو او مناقشو به ډډه کوي کوم چې دده  عقیدې او اخلاقو ته تاوان رسوي .

۸- ټول هغه څه به مني چې د قرانکریم او نبوي احادیثو سره توافق لري ،کوم څه چې د اسلامي شریعت سره مخالف وي ، هغو ته به په ذهن کې ځای نه ورکوي ، د لویدیځوال تمدن په وړاندې به داسلامي تمدن ننګه کوي ، د غربې تمدن څخه به هغه څه مني چې  زموږ د اسلامې ټولنې  د ارزښنتونو سره برابر وي، په هغو کې زموږ د مسلمان ملت ګټه نغښتې وي،  دا هغه ټکي وو چې یو مسلمان ښوونکي ته په کار دي تر څو یې ذهن پرې ښکلی وساتي .